Kendini gerçekleştirmek

Günümüzde yaygın bir kabul gören değerlendirme, Amerikalı Abraham H. Maslow tarafından yapılmıştır. Maslow”a göre insanın ihtiyaçları pramit şeklinde bir hiyerarşiye tabidir. Burada temel alınan iki varsayım vardır: 1- İnsan davranışlarının temelinde ihtiyaçlar vardır, 2- Bazı ihtiyaçların tatmini diğerlerinden daha önemlidir. İnsanlar önemli ve şiddetli olan bu ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra diğer ihtiyaçlarını karşılama yoluna giderler. Dolayısıyla insanların davranışlarını anlayabilmek için onların ihtiyaçlarını bilmek gerekir.

Maslow”a göre insan davranışlarının temeli olan ihtiyaçlar (5) basamakta ele alınabilir. Alt basamakta olan bir ihtiyaç karşılanmadan üst basamakta yer alan ihtiyaç hissedilmez. Maslow”un belirlediği ihtiyaçlar pramidi şu şekildedir:

e – Kendini Gerçekleştirme



d – Takdir Edilme, Saygı Görme İhtiyacı



c - Ait Olma ve Sevilme İhtiyacı (grup üyesi olma)



b - Güvenlik İhtiyaçları (barınma, sosyal güvence vs.)


a - Fizyolojik İhtiyaçlar (yeme, içme, neslin devamı vs.)Kısaca açıklanacak olursa;

a) Fizyolojik İhtiyaçlar : İnsanın biyolojik olarak yaşamını sürdürebilmesi için gerekli açlık, susuzluk, barınma, neslin devamı gibi ihtiyaçlar bu kategoridedir. En temel olan bu ihtiyaçlar karşılanmadıkça diğer kategorilerdeki ihtiyaçlara gereksinim duyulmaz.

b) Güvenlik İhtiyaçları : Fizyolojik ihtiyaçları karşılanan insanın bundan sonra ihtiyacını hissedeceği şey güvenlik olacaktır. İnsan kendisini fiziki, sosyal, ekonomik ve siyasal olarak güvenlikte hissetmek ister. Güvenli bir barınak, geçimini ve diğer sosyal güvenliğini sağlayabileceği bir iş, bu ortamı devam ettirecek siyasal bir yapı (devlet ) bu kategorideki ihtiyaçlardandır. İnsanların sosyal ihtiyaçlarının karşılandığı sosyal çevresi, sosyal güvenlik kuruluşları ve devleti bu kategoride değerlendirmek gerekir.

c) Ait Olma ve Sevgi İhtiyacı : Fizyolojik ve güvenlik ihtiyaçları karşılanan insan bir gruba ait olma ve sevilme ihtiyacı duyar. Prof. Doğan CÜCELOĞLU “İletişim Donanımları” isimli kitabında insanın dengeli bir kişiliğinin oluşması için (5) temel ihtiyacının bulunduğunu, bunların yeterli ve dengeli olarak karşılanmaması halinde insanın da dengeli bir kişiliğinin olamayacağını berterek bunları : 1- Umursanma, 2- Olduğu gibi kabul edilme, 3- Bir grubun vazgeçilmez bir üyesi olarak kabul edilme, 4- Güvenilme, 5- Sevilme olarak tespit etmektedir. İnsan bu ihtiyacını karşılayabileceği bir grup bulur ve onların içinde yaşar. İşyerlerindeki çay partileri, piknik ve yemek gibi etkinlikleri bu çerçevede değerlendirmek gerekir.

d) Takdir ve Saygı (Değer) İhtiyaçları : Bundan önceki kategorilerdeki ihtiyaçları karşılanan insan artık üyesi olduğu grupta saygı görmek ve değer verilmek isteyecektir. Başarısı ve hizmetleri başkaları tarafından takdirle karşılanan, saygı duyulan insan kendine güven duyacaktır. Burada iki yönlü bir saygı söz konusudur: Birincisi bireyin hizmet veya başarılarından dolayı başkalarının takdir ve saygısını kazanması, ikincisi ise başarı ve hizmeti başkaları tarafından takdir ve saygı gören bireyin kendine saygı duymasıdır. Birey bu şekilde, evrensel bir kompleks olan aşağılık duygularından kurtulur ve kendi benliğini aşma, mükemmeliyete geçiş yolunda önemli bir aşama kaydeder. Burada hemen kişinin kendine olduğundan fazla değer ve önem vermesinin de kibir olacağını belirtmek gerekmektedir. Ama normal ölçülerde kalan bir saygı, bireyin bir işe yaradığını hissetmesi sonucunu doğuracak, dolayısıyla da bu kategorideki ihtiyaçlarının normal sınırlar içinde tatminini sağlayacaktır.

e) Kendini Gerçekleştirme : Birey yukarıda belirtilen kategorilerdeki ihtiyaçlarını karşılamasına rağmen hala kendini bilgi, beceri ve yetenekleriyle tam olarak ortaya koyamadığını düşünüyorsa, içinde bir boşluk hissedecek ve bunu gidermeye çalışacaktır. Burada bireyin yaptığı işin zirvesine çıkma, örnek (ideal) olma niteliğine, yani bir örnek insan, bilge kişi konumuna erişme hali söz konusudur. Buna “kendini tamamlama, kendini gerçekleştirme” adı verilmektedir. Bu durum pramidin zirvesidir ve bu düzeye herkes ulaşamayabilir. Ancak hayatın bazı anlarında bu gibi duyguların yaşandığı kısa süren doruk noktaları yaşanabilir. Hayatı anlamlı gören, yapıcı, insanlara karşılıksız olarak faydalı olduğunu düşünen insanlar da kendini gerçekleştirmiş olarak kabul edilir.




Kendini Gerçekleştirmiş Bireylerin Özellikleri:
1- Gerçeğin bilinebilecek yönlerini, doğru olarak algılar.
2- Bilenemeyecek olanların bilinemeyeceğini, doğru olarak algılar.
3- Gerçeği olduğu gibi kabul eder.
4- Kendisini olduğu gibi kabul eder.
5- Başkalarını olduğu gibi kabul eder.
6- Yaşamın getirdiği olayları tam anlamıyla yaşayarak tadını çıkarma eğilimindedir.
7- Kendiliğinden hareket eder.
8- Yaratıcı bir biçimde davranabilir.
9- Kendine ve yaşama gülebilir.
10- İnsanlığa değer verir ve onun sorunlarını ciddiye alır.
11- Son derece yakın ve derin birkaç dostu vardır.
12- Yaşamı bir çocuğun gözü ve kalbiyle görüp yaşayabilir.
13- Gerektiğinde çok çalışır ve sorumluluğunun farkındadır.
14- Dürüsttür.
15- Çevresinin farkındadır, sürekli çevresini araştırır ve yeni şeyler dener.
16- Savunucu değildir.